Επειδή πολλά ακούγονται για την κρίση στην Κριμαία και για επικείμενο πόλεμο Ουκρανίας - Ρωσίας, όπως και για σενάρια επαναφοράς του Ψυχρού πολέμου σε Ευρώπη και Αμερική...
Ας δούμε πρώτα πως ξεκίνησε η κρίση:
Ξεκίνησε στον απόηχο της ουκρανικής επανάστασης του Φεβρουαρίου 2014, στην οποία η κυβέρνηση του προέδρου Viktor Yanukovych ανετράπη.
Ορισμένες εθνικιστικές ρωσικές ομάδες οργάνωσαν διαμαρτυρίες, αντίθετες προς τα γεγονότα στο Κίεβο θέλοντας στενότερους δεσμούς ή προσάρτηση με τη Ρωσία. Επίσης σαν δεύτερο αίτημα ήταν μια εκτεταμένη αυτονομία ή πιθανή ανεξαρτησία της Κριμαίας.
Άλλες ομάδες, κυρίως αποτελούμενες από Τατάρους της Κριμαίας και εθνικιστές Ουκρανούς, υποστήριξαν την επανάσταση.
Στις
26 Φεβρουαρίου, η Ρωσία άρχισε να συγκεντρώνει στρατιωτική δύναμη
150.000 ανδρών κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας σε στρατιωτική άσκηση.
Στις 27 Φεβρουαρίου, οπλισμένοι στρατιώτες, χωρίς διακριτικά και φορώντας μάσκες κατέλαβαν μια σειρά από σημαντικά κτίρια στην Κριμαία, συμπεριλαμβανομένων του κτιρίου του κοινοβουλίου και δύο αεροδρόμια. Απενεργοποίησαν επίσης σχεδόν όλες τις τηλεπικοινωνίες και τις υπηρεσίες Διαδικτύου μεταξύ της Κριμαίας και της υπόλοιπης Ουκρανίας. Σε κατάσταση πολιορκίας, το Ανώτατο Συμβούλιο της Κριμαίας διέλυσε την κυβέρνηση της αυτόνομης δημοκρατίας και αντικατέστησε τον πρόεδρο του Συμβουλίου των Υπουργών της Κριμαίας, Anatolii Mohyliov, με τον Sergey Aksyonov.
Τα ρωσικά στρατεύματα που σταθμεύουν στην Κριμαία ενισχύθηκαν με διμερή συμφωνία και δύο πλοία του ρωσικού Στόλου της Βαλτικής παραβίασαν τα
ουκρανικά χωρικά ύδατα.
Το Κίεβο κατηγόρησε τη Ρωσία οτι παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Ουκρανίας, κάτι το οποίο επισήμως αρνήθηκε η Μόσχα.
Την 1η Μαρτίου, το ρωσικό κοινοβούλιο χορήγησε στον πρόεδρο Vladimir Putin την εξουσία να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία,
μετά από έκκληση για βοήθεια από τον πρόσφατα
εγκατεστημένο στην Κριμαία φίλο-Ρωσικό ηγέτη, Sergey Aksyonov.
Την
ίδια ημέρα, ο αναπληρωτής πρόεδρος της Ουκρανίας, Oleksandr Turchynov, ανακοίνωσε τον διορισμό του Sergey Aksyonov ως πρωθυπουργού της Κριμαίας,
αντισυνταγματικό.
Φιλοκυβερνητικές πηγές
ισχυρίστηκαν ότι ενδέχεται να υπήρξε παραποίηση κατά τη διάρκεια της
ψηφοφορίας στο δημοψήφισμα
για την κυριαρχία και την αλλαγή της κυβέρνησης στην Κριμαία.
Το
γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα επισημαίνει ότι
το δημοψήφισμα έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα της Ουκρανίας και της
Κριμαίας, και οτι απαιτείται ένα εθνικό δημοψήφισμα για τέτοιου είδους αποφάσεις. Οι ηγέτες των
Τατάρων της Κριμαίας έχουν δηλώσει ότι δεν θα λάβουν μέρος και δεν θα αναγνωρίσουν οποιοδήποτε αυτονομιστικό δημοψήφισμα.
Στις 2 Μαρτίου, πολλές ουκρανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις ανέφεραν οτι τελούν υπό πολιορκία ή επίθεση. Η Ουκρανία κήρυξε πλήρη επιφυλακή μάχης και γενική επιστράτευση σε όλη τη χώρα.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Κριμαίας, Rustam Temirgaliev, ανέφερε ότι όλες οι ένοπλες δυνάμεις στο έδαφος της Κριμαίας είτε είχαν αφοπλιστεί ή άλλαξαν στρατόπεδο. Το Ουκρανικό υπουργείο άμυνας ισχυρίστηκε ότι οι εκθέσεις αυτές ήταν αναληθείς. Λίγο μετά, ο επικεφαλής της ουκρανικού Ναυτικού, Denis Berezovsky ανακοίνωσε σε τηλεοπτική δήλωση ότι αρνήθηκε να ακολουθήσει τις διαταγές της αυτοανακηρυχθείσας κυβέρνησης στο Κίεβο, και δήλωσε πίστη στις αρχές της Κριμαίας και το λαό.
Στις 2 Μαρτίου, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας Dmitry Medvedev κατήγγειλε την κυβέρνηση του ArseniyYatsenyuk ο οποίος τελεί χρέη πρωθυπουργού της Ουκρανίας μετά την απόφαση του Κοινοβουλίου για αφαίρεση του προέδρου Viktor Yanukovych από την εξουσία το 2014.
Και τώρα οι δικές μου σκέψεις:
Τί κερδίζει ο Vladimir Putin από την κατάληψη της Κριμαίας:
Τεράστια δύναμη διαπραγμάτευσης απέναντι στην νέα μετα-επαναστατική κυβέρνηση στο Κίεβο. Τώρα που ο κ. Πούτιν είναι ουσιαστικά ο κάτοχος 26200 τετραγωνικών χιλιομέτρων (μιας περιοχής μεγαλύτερης της Πελοποννήσου) από το έδαφος της Ουκρανίας , μπορεί να προσπαθήσει να υπαγορεύσει τους όρους για τους νέους ηγέτες της χώρας. Ειδικότερα, θα προσπαθήσει να διαμορφώσει το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης ώστε να αποκτήσει δικαίωμα βέτο πάνω σε κάθε απόφαση που επηρεάζει τα ρωσικά συμφέροντα. Ας μην ξεχνάμε το σύμφωνο Kharkiv του 2010, για την επέκταση της μίσθωσης έως το 2042 της Ρωσικής ναυτικής βάσης στην Κριμαία με αντάλλαγμα εκπτώσεις στο ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο απορρίφθηκε από ομάδες της τότε αντιπολίτευσης.
Ποιό θα είναι το επόμενο βήμα της Ρωσίας:
Το κεντρικό ερώτημα είναι αν ο Vladimir Putin θα προχωρήσει πέρα από την Κριμαία και θα αναλάβει τον έλεγχο των περιοχών της Ανατολικής Ουκρανίας, όπου οι ομιλούντες ρωσικά αποτελούν επίσης την πλειοψηφία. Στην Κριμαία, πέτυχε την κατοχή, κυρίως με τη χρήση δυνάμεων που ήταν ήδη μέσα στο έδαφος. Για να κάνει το ίδιο στην ανατολική Ουκρανία, ωστόσο, απαιτείται από τη Ρωσία αποστολή στρατευμάτων και τεθωρακισμένων πέραν διεθνών συνόρων (καθώς οι δυνάμεις που υπάρχουν τώρα στην Κριμαία, δεν φτάνουν για τέτοιου είδους εκστρατεία). Αυτό θα ισοδυναμούσε αναμφισβήτητα με εισβολή. Ο Vladimir Putin θα κρατήσει κατά πάσα πιθανότητα αυτή την απειλή πάνω από τα κεφάλια των νέων ηγεμόνων της Ουκρανίας, προκειμένου να κερδίσει ακόμα περισσότερη δύναμη πάνω τους.
Ποιες δυνατότητες έχει η νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας:
Πολύ λίγες. Οι νέοι ηγέτες έχουν σαφώς αποφασίσει να μην αντισταθούν στην κατοχή της Κριμαίας. Προτεραιότητα τους θα είναι να αποτρέψουν την Ρωσία από την προώθηση στην ανατολική Ουκρανία. Σε περίπτωση εισβολής, ο ουκρανικός στρατός πιθανότατα θα αντισταθεί και θα ήταν δυνατό να προκαλέσει μεγάλες απώλειες επί των Ρώσων - ο Ουκρανικός στρατός εξάλλου αν και απαρχαιωμένος δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητος. Το αν θα μπορούσε πραγματικά όμως να σταματήσει μια ρωσική προέλαση είναι ένα άλλο ζήτημα.
Τι γίνεται με την Αμερική και τη Δύση:
Λογικά θα εστιάσουν επίσης στην αποτροπή της Ρωσίας από την εισβολή στην ανατολική Ουκρανία. Η Αμερική, οι σύμμαχοί της καθώς και οι χώρες του ΝΑΤΟ είναι απίθανο να διακινδυνεύσουν έναν ανοικτό πόλεμο με τη Ρωσία, αποστέλλοντας στρατεύματα. Αντ' αυτού, θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την αχίλλειο πτέρνα του Vladimir Putin:
την αδυναμία της ρωσικής οικονομίας.
Η διαφθορά, η κακοδιαχείριση και οι σπατάλες έχουν αφήσει τα σημάδια τους στην χώρα και η οικονομία της Ρωσίας είναι στάσιμη. Η Αμερική θα πάρει κατά πάσα πιθανότητα μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο John Kerry, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, πρότεινε την Κυριακή ότι αυτή θα ήταν η κατεύθυνση της απάντησης της Ουάσιγκτον.
Πόσο μεγάλες είναι οι πιθανότητες ενός πολέμου;
Ένας πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης είναι εξαιρετικά απίθανος: ούτε η Αμερική ούτε κάποιος από τους συμμάχους της είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει στρατιώτες στην Ουκρανία. Ένας πόλεμος μαζικής κλίμακας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα μπορούσε να ξεκινήσει αν ο Vladimir Putin αποφασίσει να εισβάλλει στην ανατολή. Η νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας ωστόσο έχει σαφώς αποφάσισε να μην αγωνιστεί για την Κριμαία.
Αν το υπάρχον status quo παραμείνει,
θα μπορούσε ακόμα να αποφευχθεί ένας πόλεμος.
